
10. WOJSKO
Załoga wojskowa składa się z 59 p. p. Wlkp. i 4 p. a. 1. — ponadto Pow. Komenda Uzupełnień ul. Podzamcze.
59 p. p. wziął początek z oddziałów powstańczych i początkowo miał nazwę „Grenadjerów Kujawskich". W styczniu r. 1919 zapisał się pułk chlubnie w historji powstania Wlkp. w bitwach z Grenzschutzem pod Złotnikami Kuj., Łabiszynem, Żninem, i Gąsawą. W lutym 1919 r. otrzymał pułk nazwę: „5 Pułk Strzelców Wlkp." W maju 1919 r. odznaczył się pułk w bitwie pod Opoczkami i Bronimierzem Małym. W walkach z Niemcami złożyło swe życie na Ołtarzu Ojczyzny 171 bohaterów, a 200 odniosło rany. W r. 1920 zmieniono nazwę pułku na ,,59 p. p. Wlkp."
W wojnie z bolszewikami odznaczył się pułk w wielu bitwach, szczególnie nad Berezyną, Szczarą, Liwcem i Bugiem, pod Warszawą, a w boju o Łomżę okrył się nieśmiertelną sławą.

Świadectwo wiernej służby dla Ojczyzny daje 370 mogił bohaterów tego pułku, rozsianych po całej Polsce. W r. 1924 otrzymał pułk z rąk Prezydenta Rzeczypospolitej chorągiew, ofiarowaną przez obywatelstwo miasta. Na chorągwi herb Inowrocławia i Łomży, oraz napis ,,Honor i Ojczyzna".

Czwarty pułk artylerji lekkiej jest jednym z najstarszych pułków artylerji w Polsce i powstał z Legjonów. Do tworzących się baterji zgłaszała się ochotniczo młodzież i b. oficerowie — Polacy z armji austrjackiej. W ten sposób została utworzona w listopadzie 1918 r. "Baterja Przemyska" i „Baterja Jarosławska", które wzięły udział w walkach z Ukraińcami w Małopolsce wschodniej.
W r. 1919 otrzymał pułk nazwę 4 pułk artylerji polowej.

W wojnie bolszewickiej wykazał pułk całą swą wartość i odznaczył się chlubnie w bitwach nad Berezyną, pod Warszawą, Puchowiczami, Baranowiczami, nad Bugiem, pod Siedlcami, nad Gniłą Lipą, pod Bohatynem i Nowym Aleksińcem.

Po wojnie przybył pułk w r. 1921 do Włocławka, wyznaczonego mu na garnizon, ale już po 6 miesiącach został przeniesiony na stały pobyt do Inowrocławia, gdzie w r. 1931 otrzymał nazwę : 4 p. a. I.
Świętem pułkowem jest dzień 4 lipca, albowiem w dniu tym w r. 1919 zostały połączone poszczególne baterje, działające na różnych odcinkach frontu i w różnych grupach w 4 p. a. p. Na polu chwały poległo w walkach 5 oficerów — 19 podoficerów i żołnierzy, a 7 oficerów i 31 podoficerów i żołnierzy odniosło rany.

Współpraca społeczeństwa z wojskiem jest ścisła, czego dowodem są zwiększające się z roku na rok kadry Związku Oficerów Rezerwy, Strzelca, Powstańców i Wojaków O. K. VIII, P. W. kierowane przez oficerów i instruktorów wojskowych.

Albowiem tylko przez ustawiczne pogotowie można doprowadzić do ugruntowania Niepodległości
i mocarstwowego stanowiska Polski.